Ster strumieniowy na jachcie staje się standardowym wyposażeniem współczesnych jednostek. Ster strumieniowy (thruster) – pędnik który wytwarza siłę naporu wody prostopadle do symetrii jednostki poniżej linii wodnej w części dziobowej lub rufowej.
Dzięki sterowi strumieniowemu zwiększają się możliwości manewrowe jednostki przy małych prędkościach lub wręcz nieruchomej.
Stery strumieniowe umożliwiają dosuwanie, odsuwanie jednostki do i od nabrzeża, a także wykonanie cyrkulacji i ciasnych zwrotów z o wiele mniejszym promieniem niż przy posługiwaniu się klasycznym sterem i śrubą napędową.
Istnieje kilka rozwiązań technicznych steru strumieniowego. Najczęściej jest to tunel umieszczony poprzecznie w podwodnej części kadłuba. Ogólnie stery strumieniowe możemy podzielić, ze względu na rodzaj napędu, na trzy podstawowe kategorie. Ze śrubą pojedynczą, podwójną oraz podwójną tzw. „counterrotating”, opierającą swoje działanie na dwóch, przeciwstawnie pracujących śrubach. Nowym rozwiązaniem stosowanym na jachtach jest możliwość wysuwania tego steru za pomocą siłownika z kadłuba jednostki. Na jachtach pędniki są wykonane przeważnie z tworzywa sztucznego.
Zasilanie steru strumieniowego najczęściej odbywa się z osobnego akumulatora, który ładowany jest w przypadku takiej konfiguracji tylko poprzez alternator silnika, a nie przez przetwornice w przypadku podłączenia instalacji jachtowej do zasilania brzegowego 230v. Mówiąc prościej kiedy jacht jest podłączony do zasilania 230V, akumulator steru strumieniowego nie jest ładowany. Akumulator jest ładowany tylko podczas pracy silnika głównego!
Moc silnika steru strumieniowego to minimum 2kW a natężenie prądu ponad 150 A . Tam gdzie takie natężenia prądu, istnieje poważne niebezpieczeństwo powstania pożaru instalacji. Każda instalacja powinna mieć wyłącznik który pozwala w szybki sposób odciąć silnik steru strumieniowego od zasilania akumulatora oraz bezpiecznik przciążeniowy.
Niestety często przełączniki te są montowane w miejscach w których możliwe jest przypadkowe ich wyłączenie.
Panel sterujący czyli joystick, powinien posiadać osobny włącznik którym bezpośrednio uruchamiamy ster strumieniowy. Uwaga! Często układ sterujący ma wyłącznik czasowy, to znaczy że jeżeli nie wykonujemy żadnych manewrów joystickiem przez np. 2 minuty, układ automatycznie może się wyłączyć. Jeżeli nie ma wyłącznika czasowego, należy pamiętać aby po manewrach wyłączyć panel, gdyż w przeciwnym przypadku dalej układ będzie czerpał energię z akumulatora, co może spowodować jego wyładowanie.
Obsługa standardowego steru strumieniowego
Upewnij się że przełączniki/klucze/ zabezpieczające układ zasilania jest na ON
Panel sterowania uruchomienie:
a. jednym przyciskiem ON – wyłączasz jednym OFF
b. dwoma ON na raz – wyłączasz jednym OFF.
Używanie jest intuicyjne. Po jego włączeniu, skierowanie joysticka w lewo/prawo, powoduje przesuwanie ruch dziobu lewo/prawo.
Steru strumieniowego należy używać impulsowo. Ciągła praca nie powinna przekraczać 10 sekund!
Uruchamianie steru strumieniowego wysuwanego z kadłuba
Przed użyciem steru strumieniowego należy za pomocą osobnego przełączka, wysunąć ster strumieniowy z kadłuba. Ster zaraz po skończonych manewrach należy bezwzględnie schować do kadłuba. Pływanie przy większych prędkościach jachtu z wysuniętym sterem strumieniowym, grozi jego uszkodzeniem i konsekwencjami finansowymi.
Zagrożenia: w przypadku używania zarówno w jednym jak i drugim przypadku należny uważać na śmieci, liny, które się mogą wkręcić i zablokować lub wręcz zniszczyć pędnik. W przypadku wysuwanego steru strumieniowego należy zachować czujność przy jego chowaniu aby żadne śmieci, liny nie zablokowały mechanizmu.
Częste pytania
Ster strumieniowy nie działa:
a. nie włączony główny przełącznik bezpieczeństwa lub wybity bezpiecznik.
b. wyczerpałeś akumulator zasilający ster strumieniowy
c. wkręciłeś coś w pędnik – spalił się bezpiecznik topikowy
d. łopatki pędnika są częściowo wyłamane
e. się zepsuł i nic mu już nie pomoże
Ster strumieniowy słabo działa:
a. armator zaoszczędził na urządzeniu (zbyt mała moc)
b. słabnie akumulator zasilający
c. ster zbyt blisko linii wodnej (obciążyć dziób)
d. siła wiatru jest większa od mocy steru
Dodatkowa uwaga
Jeżeli
długo manewrujemy sterem strumieniowym i nagle przestał on działać, nie
zawsze oznacza to że spalił się bezpiecznik. Układ zasilania ma
sterownik który poniżej pewnego poziomu napięcia, odcina zasilanie, aż
do momentu kiedy akumulator zostanie doładowany do odpowiedniego
poziomu.
Manewrowanie jachtem ze sterem strumieniowym
Wiara w możliwości manewrowania, przy silnym wietrze sterem strumieniowym, zgubiła już niejednego skippera. Najlepiej sprawdza się on przy manewrach portowych przy słabym wietrze i minimalnych prędkościach jednostki.
Należy pamiętać ze używając steru strumieniowego, zwłaszcza przez dłuższy czas, nadajemy inercję dziobowi, która nie ustanie natychmiast po zaprzestaniu działania pędnika steru. W celu zaprzestania inercji należy wykonać kontrę.
Zacieśnianie cyrkulacji z pomocą steru strumieniowego powinno się odbywać głównie z jego użyciem, natomiast działania na sterze i śrubie głównej służą tylko do utrzymywania jednostki w odpowiedniej pozycji.
Pływanie bokiem
Można wykorzystując ster strumieniowy i wychyloną mocno płetwę sterową i poprzez używanie śruby napędowej uzyskać efekt płynięcia bokiem. Przydatne to jest zwłaszcza podczas cumowania longsie do ciasnego miejsca między jachtami lub do poprawy swojego manewru podczas podchodzenia rufą do kei.
Dochodzenie do nadbrzeża rufą za pomocą steru strumieniowego
Podchodząc do kei rufą, przeważnie manewrujemy kołem sterowym ewentualnie wspomagając się sterem strumieniowym. Przy zbyt dużych prędkościach powoduje to duże opory na płetwie sterowej i problemy skippera w opanowaniu koła sterowego. Niezłym sposobem jest w momencie ustawienia się już prostopadle do kei, używanie już samego steru strumieniowego przy zablokowanym kole sterowym w pozycji „0”.
Jachty z dwoma płetwami sterowymi.
Znaczenie posiadania steru strumieniowego gwałtownie rośnie jeżeli pływamy jachtem z dwoma płetwami sterowymi. To rozwiązanie techniczne jest stosowane już nagminnie w jednostkach czarterowych od 2012 roku. Jeżeli w przypadku jednostek z jedną płetwą sterową posiadanie steru strumieniowego jest przyjemnym ułatwieniem, to w przypadku jednostek z dwoma płetwami jest już wręcz niezbędne. Dlaczego? Choćby dlatego że wykonanie zacieśnionej cyrkulacji w przypadku dwóch płetw sterowych poprzez odbicie strugi wody od płetwy jest niemożliwe, ponieważ struga przechodzi pomiędzy płetwami. Ale manewrowanie jachtem z dwoma płetwami sterowymi omówię w innym artykule.
 |  |
